Gənc memar, çevik sərkərdə!

Ye­ni mi­nil­lik, ye­ni yü­zil­lik, ye­ni dönəm Azər­bay­ca­na, be­lə­cə, ye­ni üfüq­lər­lə başladı. Ötən dövr­də bö­yük zəh­mət və səy­lə əl­də olu­nan əla­qə­lər, iş­gü­zar­lıq uğurları­nı da­ha va­cib təd­bir­lər­lə yük­sək­lə­rə qal­dır­maq mər­hə­lə­si baş­la­yır­dı. Yeni gənclər və idman naziri Fərid Qayıbovun qarşısında böyük vəzifə dayanırdı. Ar­tıq dərinləşmiş bir pro­se­sin də tə­məl daş­la­rı­nı qoy­maq la­zım idi. Ra­di­kal dəyişiklik­lər – ye­ni tip­li id­man­çı­la­rın ye­tiş­di­ril­mə­si, on­la­rın ha­zır­lıq sistemi­nin moderləşdirilməsi, for­ma və ma­hiy­yə­tin ye­ni key­fiy­yət me­yar­la­rı­nın müəyyənləşdi­ril­mə­si, təş­ki­lat-struk­tur və s. ba­za an­la­yış­la­rı ye­ni ya­naş­ma tə­ləb edir­di. İda­rə­etmə­də, el­mi-me­to­di­ki ya­naş­ma­da, da­xi­li və bey­nəl­xalq sə­viy­yə­də yeni mü­na­si­bət­lə­rin qu­rul­ma­sın­da, me­xa­nizm­lə­rin iş­lək və­ziy­yə­tə gə­ti­ril­mə­sin­də də­rin özül is­la­hat­la­rın gün­də­mə gə­ti­ril­mə­si za­ma­nı çat­mış­dı.

Doğru istiqamət, düzgün hədəf

İn­ki­şa­fın xü­su­siy­yət­lə­rin­dən ən va­cib­lə­ri pe­şə­kar­lıq və key­fiy­yət­dir­sə, de­mok­ra­tik tə­si­sat­lar on­dan da va­cib­dir. Həm də nə qə­dər yük­sək sta­tus­la apa­rı­cı rol­da ol­sa da, id­man döv­lə­tin si­ya­sə­ti­nin ana xət­ti­nin yal­nız bir qa­na­dı­dır və əsas məq­sə­di əhalinin sağ­lam­lı­ğı­dır. De­mək, gənc döv­lət­də id­ma­nın bü­tün sa­hə­lə­ri­nin tə­şək­kül ta­pıb in­ki­şaf et­mə­si­nin, təş­ki­lat­lan­ma­sı­nın və yüksəlmə­si­nin me­ya­rı ola bi­lə­cək isti­qa­mət də ol­ma­lı­dır. Ən va­ci­bi, ümum­bə­şə­ri də­yər­lə­rin mü­əy­yən edi­lib, mil­li sta­tus al­ma­sı və ge­niş­lən­di­ril­mə­si­dir. Bu­nun ən doğru va­si­tə­si isə olim­pizm idealla­rı, olim­pi­ya hə­rə­ka­tı­dır. Hansı ki, dərin gerçək tarixi qaynağı Odlar yurduna bağlanır.

Gənc nazir sələflərindən fərqli olaraq, iş başına keçəndən qısa müddət sonra köklü islahatlara başladı. Onun təşəbbüsü ilə olimpiya idman növləri üzrə federasiyaların rəhbərliyində dəyişikliklər oldu. Bütün proses gənclər və idman nazirliyində baş verdi. Bu, GİN-in çəkisinin artmasına, idman təşkilatlarının vahid mərkəzə tabe olmasına və oradan idarə olunacağına bir işarə idi. Hər rübdə olimpiya idman növləri federasiyalarla görüş, onlardan hesabat istənilməsi, Fərid Qayıbovun iddiasından xəbər verirdi. O da sələfləri Əbülfəs Qarayev və rəhmətlik Azad Rəhimov kimi olimpiya oyunlarını minimum 2 qızılla başa vurmağı hədəfləmişdi.

Qeyri-olimpiya növlərində də birləşmə istiqamətində işlər görüldü. Artıq nazirliyin əsas qayəsinə çevrilən “İdman həftə”si bədən tərbiyəsinin inkişafına və kütləviliyin artmasına xidmət edir. GİN-in daxilində kadr islahatları müəyyən haqlı-haqsız narazılıqlar yaratsa da, sonradan hamı durumla barışdı. O insanlar da bu uğurun bir parçası olmaq niyyətindəydilər və özlərini idmansız təsəvvür etmirdilər.
Allsport.az saytı da bəzi məsələlərə həssas yanaşdı. Amma olimpiya ilində “Dəmir yumruq” altında birləşib təbliğatda öz tövhəsini verməkdə davam etdi.
Nazirin federasiyalarda tüğyan edən legionçuluğa qarşı mübarizə aparmasına, mükafatların birdən deyil, mərhələli şəkildə verilməsinə qarşı çıxanlar çox olsa da, zaman göstərdi ki, o bunu gələcəyə hesablayaraq atıb. Hərtərəfli əməli işgüzar münasibətlər, sağlam və inandırıcı mühitin formalaşması, yerli məşqçilərə güvən, tək gələcək deyil, həm də bu gün baxımından atılacaq addımların daha sistemli və səmərəli olmasına xüsusi təkan verə bilər.

Adını tarixə yazdı

Fərid Qayıbovun təqdir olunan əsas işindən biri, federasiyalarla və idman qurğuları ilə birbaşa maraqlanması, əldən çıxan maddi-texniki bazanın yenidən istiqamət üzrə fəaliyyətə başlaması oldu. Əslində, özü çoxdandır idmanın içindəydi, əksəriyyəti ilə əyani tanış idi. Ancaq durumla yerində tanış olmaq, öz gözü ilə olanları seyr etmək, təhlil üçün şərait yaradır, çıxış yoluna çevik zəmin hazırlayırdı. “Azəryol” təlim-məşq mərkəzi voleybolçuların, “ABU arena” isə həndbolçuların üzünə bağlanmışdı. Hər 2 baza bankların girova çevrilmişdi. Onun müdaxiləsindən sonra adı ilk çəkilən qurğu GİN-in təlim-məşq mərkəzi olaraq AVF-yə, digəri “AHF arena” kimi əl topu ustalarının ixtiyarına verildi.

Güləş olimpiya mərkəzi də təhlükə ilə üz-üzə idi. Gənc nazir o məsələni də yoluna qoydu. Fərid Qayıbovun təşəbbüsü ilə yeniyetmə-gənclərin 3-cü MDB oyunları çərçivəsində GİN-in nəzdində olan Gəncə stadionu yenidən qurulur. Yaxın gələcəkdə “Kəpəz” futbol klubu öz ev oyunlarını bu arenada keçirəcək. Cüdo millsi Bakı olimpiya stadionunda məşq keçirdi. Onların şəraitinin daha yaxşılaşdırılması üçün, nazirliyin nəzdində olan Olimpiya növləri üzrə milli komandaların təlim-məşq mərkəzi əsaslı təmir olundu və tatami ustalarının ixtiyarına verildi.

Heydər Əliyev adına idman kompleksi SSRİ-dönəmində ümummilli liderin təklifi ilə inşa edilib. Bu nəhəng idman qurğusu buzüstü xokkey üçün nəzərdə tutulmuşdu. Amma müstəqilliyin ilk illərində 1-ci Qarabağ savaşından dolayı, vəziyyətin çətin olması üzündən, istiqamət üzrə fəaliyyət göstərmədi. Məhz onun sayəsində uzun illər sonra arena öz buz təbəqəsinə qovuşdu. 2024-cü ildə  yaradılan “Baku Flames” xokkey klubu Tatarıstanın paytaxtı Qazanda, İslam ölkələri arasında “Orksis kuboku”nda uğurlu çıxış edib.

İlk və yeganə

Za­man aman­sız­dır və onun hər anı­nın öz hök­mü var. Onu ya­şat­ma­ğa cəhd gös­tə­rən ta­rix­sə, bü­tün elm­lə­rin ən sub­yek­ti­vi­dir. Çün­ki za­man­dan sa­va­yı, hər bir ha­di­sə, həm də onu ta­ri­xə həkk edə­nin “rəng­kar­lıq”ının, onun dün­ya­gö­rü­şü­nün, maraqlarının, priz­ma­sı­nın süz­gə­cin­dən ke­çir. Hər şe­yə rəğ­mən, keçmiş ya­şa­yır, yaşa­dır…
Cə­miy­yə­tin ab-ha­va­sı­nı, onu in­ki­şaf­da, ol­du­ğu ki­mi bü­tün ça­la­rı, rəng­lə­ri ilə bi­zə çat­dı­ra bi­lə­cək idman ta­ri­xi ha­di­sə­lər­dən söh­bət ge­dər­sə, yə­qin ki, Fərid Qayıbovun Avropa Gimnastikasının prezidenti olması ön plan­da gə­lər. Çünki o, olimpiya idman növlərində ali beynəlxalq quruma rəhbərlik edən (2017) ilk və hələlik yeganə azərbaycanlıdır.

Bu dəfə qalib ölkə kimi

Olim­pi­ya hə­rə­ka­tı­nın şah əsə­ri, onun zir­və­si və xid­mət et­di­yi əsas amal­la­rın təzahü­rü olim­pi­ya oyun­la­rı­dır. Əzə­mət və möh­tə­şəm­li­yi­nə gö­rə dün­ya­nın 7 möcüzəsin­dən bu gü­nə gə­lib çat­mış ye­ga­nə nü­mu­nə­si – Mi­sir eh­ram­la­rı ilə hə­yat­da çə­tin ki, nə­yi­sə mü­qa­yi­sə et­mək ol­sun. Am­ma on­lar, sa­də­cə, ta­ri­xin qu­ru daş yadda­şı, ya­di­ga­rı­dır. Döv­rün ab-ha­va­sı­nı, onun hə­rə­kət və in­ki­şaf xət­ti­ni bü­tün çalar­la­rı, ciz­gi­lə­ri, rəng­lə­ri ilə bi­zə çat­dı­ra bi­lə­cək can­lı ha­di­sə­lər­dən söz dü­şər­sə, yə­qin ki, olim­pi­ya hə­rə­ka­tı və özəlliklə də olim­pi­ya oyun­la­rı ilə çə­tin nə­yi­sə müqayi­sə et­mək ol­sun.

Fərid Qayıbovun rəhbərliyi ilə Paris-2024-ə ha­zır­lıq bö­yük təş­ki­la­ti vü­sət içərisində keç­di. Qay­ğı və diq­qə­ti ən adi, xır­da tə­ləb­lər­də be­lə hiss edən id­man­çı­da ruh yüksək­li­yi, gə­lə­cə­yə inam ya­ran­ma­ya bil­məz­di. Bu isə tə­bii ki, mə­su­liy­yət hissi oya­dır, onu Və­tə­nə şə­rəf­lə xid­mə­tə, mü­ba­ri­zə­yə, qə­lə­bə­yə kök­lə­yir. Əsr­lər bo­yu tari­xi ha­di­sə­lə­rin mə­ka­nı ol­muş Azər­bay­can üçün bu sı­naq digərlərindən fərqlənirdi. 1991-ci il­dən baş­la­ya­raq bey­nəl­xalq are­na­ya çı­xan və su­ve­ren­li­yi, əra­zi bü­töv­lü­yü ta­nı­nan məmləkətimiz ye­ni kurs gö­tür­mə­li, im­ta­han­lar ver­mə­li, çətinliklə­rə si­nə gər­mə­li ol­du.

Ta­ri­xən ən mü­rək­kəb geo­si­ya­si plat­for­ma­da yer­lə­şən Odlar yur­du bu dövr­dən həm özü də­yiş­mə­li – hə­ya­tı­nı, ya­şam tər­zi­ni, ba­xış­la­rı­ni ye­ni qay­da­la­ra kök­lə­mə­li, si­ya­si və so­si­al ins­ti­tut­la­rı­nı for­ma­laş­dı­rıb şa­xə­li və çoxfunk­si­ya­lı əla­qə­lə­rin mü­rək­kəb şə­bə­kə­si­nə da­xil ol­ma­lı, həm də bu­nun re­al, obyek­tiv ciz­gi­lə­ri olan ef­fekt­li həl­li yol­la­rı­nı tap­ma­lı; di­gər yan­dan həm dün­yə­vi döv­lət­lər sis­te­mi­nə çı­xıb özü­nü təsdiq­lə­mə­li, ye­ri­ni tut­ma­lı, sö­zü­nü de­mə­li, ye­ni mü­na­si­bət­lər tər­zi­ni qur­ma­lı, hüquq və ma­raq­la­rı­nı qo­ru­ma­lı, bir söz­lə, ta­ri­xi təcrübə­si­nə söy­kə­nib yal­nız özünəməx­sus yol­la get­mə­li idi.

Vaxt-vədə yetişdi, 2020-ci ildə rəşadətli Azərbaycan ordusu müzəffər ali baş komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə, sələfləri milli azadlıq hərəkatının öncülü Əbülfəz Elçibəyin və müdrik siyasətçi, güclü dövlətçi Heydər Əlyevin başlatdığı işi uğurla sona çatdırdı. 44-günlük 2-ci Vətən savaşında düşmən kapitulyasiya bəyannaməsinə qol çəkməli oldu. 3 il sonra Azərbaycan hərbçiləri qalib prezident İlham Əliyevin başçılığı ilə 1-günlük antiterror əməliyyatı nəticəsində 86.6 min kvad­rat ki­lo­metr­lik ərazisində suverenliyini tam bərpa etdi. Artıq ulu öndər Məhəmmədəmin Rəsulzadənin və digər qurucu babalarımızın ruhları da rahat dincələ bilərdi.

Bəli, Azərbaycan ilk dəfə Fransaya qalib ölkə olaraq yollanırdı. O Fransaya ki, daim düşmənə – Ərmənlərdə yaşayan soysuzlara dəstək vermiş, beynəlxalq arenada bizə təzyiq göstərməyə çalışmış, tarix boyu müstəmləkəçi olmuşdur. Üstəlik, olipmizm ide­al­la­rı ümum­bə­şə­ri ma­hiy­yə­ti ilə mü­tə­rəq­qi dü­şün­cə tər­zi­nin, təfəkkürünün, elə­cə də mil­li-mə­də­ni, so­si­al-ic­ti­mai ba­xış­la­rı bir­ləş­di­rir. Hər 4 il­dən bir ke­çi­ri­lən oyunlar özün­də dün­ya­nın müx­tə­lif re­gio­nun­da­kı hadisə­lə­rin an­no­ta­tiv təh­li­li və he­sa­ba­tı­dır. O, cə­miy­yə­ti­miz­də baş ve­rən­lə­rin inikası, za­ma­nın sülh nəbzi­dir. Özünütəsdiq üçün Paris-2024-də ən azı 1 dəfə Azərbaycan himni səslənməliydi. Fərəhlidir ki, olimpiyaçılarımız nəinki bunu bacardılar, hətta artığını etdilər. Avropanın siyasi-mədəni mərkəzində 4 final həyacanı yaşandı. Bunlardan 2-sində qalib Azərbaycandı! Hər mükafatlandırmadan sonra 1-ci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın idmançılara təbrik ünvanlaması qalib xalqın birliyinin göstəricisidir.

2 qızıl, 2 gümüş və 3 bürünc medal ilə Odlar yurdu ümumi sıralamada 206 iştirakçı arasında 30-cu yer tutdu! Bu, indiyədək ən yüksək göstərici idi! Cəmi 84 dövlət medal sevinci yaşaya bildi. Kuba, Qazaxıstan, Argentina, Polşa, İndoneziya, İsrail, Portuqaliya, Meksika, Monqolustan, Ermənistan kimi ölkələr bizdən xeyli geridə qaldı. Müd­rik, iş­gü­zar, cə­miy­yə­tə xe­yir­li, onu yük­səl­də­cək döv­lət si­ya­sə­ti­nin ana xət­ti də bun­dan iba­rət ol­ma­lı­dır. Axı, id­man sülh el­çi­si­, mil­li-mə­də­ni, so­si­al-məi­şət də­yər­lə­ri­nin da­şı­yı­cı­la­rın­dan bi­ri ol­maq­la ya­na­şı, cə­miy­yə­tin saf­lı­ğı­nın ba­ro­met­ri, öl­kə­nin in­ki­şaf sə­viy­yə­si­nin gös­tə­ri­ci­si­dir. De­mək, hər mü­qa­yi­sə­li təh­lil həm də döv­rə ve­ri­lən qiy­mət­dir və nə­ti­cə­lər sa­ba­hı­mı­zın əsas də­yər yü­kü­dür. Bu­nun nə­dən iba­rət ol­du­ğu­nu 2028-ci il­də Los Anceles oyun­la­rın­da gö­rə­cə­yik.

Kamran HACI